Πραγματοποιήθηκε παρέμβαση, το Σάββατο 13 Φλεβάρη 2010, από την πρωτοβουλία ενάντια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών σε Ροδόπη και Έβρο στην Ξάνθη που συγκροτήθηκε μετα τα γεγονότα της τελευταίας εξέγερσης στο κολαστήριο της Βέννας. Κατα τη διάρκεια κεντρικής καρναβαλικής εκδήλωσης – συναυλίας της Βανδή στην Κεντρική Πλατεία της Ξάνθης κρεμάστηκε απέναντι από την κεντρική εξέδρα, στο κτήριο που στεγάζεται η Ν.Ε. του ΠΑΣΟΚ, ένα μεγάλο πανό που έγραφε “Στην Βέννα Ροδόπης υπάρχουν φυλακές που εξευτελίζουν ανθρώπινες ζωεέ – Να κλείσουν όλα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών”. Άναψαν κάποια βεγγαλικά για να τραβηχτεί η προσοχή του κόσμου, που ήταν πάρα πολύς, στην πλατεία και παράλληλα γινοταν μοίρασμα κειμένου της πρωτοβουλίας, ενημερωτικό για τα τελευταία γεγονότα στην Βέννα που παράλληλα καλεί σε μια πορεία στην Κομοτηνή την ερχόμενη Παρασκευή, 19 φλεβάρη, που θα γίνει σε συνεννόηση με την αντίστοιχη πρωτοβουλία που έχει δημιουργηθεί εκεί.
Καταγγελίες, 2
Δελτίο Τύπου
ΒΕΝΝΑ
Η πρόσφατη (5.2.2010) δίκη και καταδίκη από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Ροδόπης 42 αλλοδαπών κρατουμένων του Κέντρου Κράτησης Βέννας για τα αδικήματα της απείθειας ή/και πρόκλησης φθορών που «τελέστηκαν από τους κρατούμενους κατά τη διάρκεια επεισοδίων» που επακολούθησαν εξέγερση κρατουμένων στο ως άνω Κέντρο Κράτησης, φέρνει εκ νέου στο προσκήνιο, στην «επιφάνεια», το μείζον ζήτημα των σοβαρότατων παραβιάσεων στοιχειωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου, που καταγράφονται εδώ και χρόνια σε βάρος μιας αφανούς κατηγορίας προσώπων, των κρατουμένων στο ως άνω Κέντρο Κράτησης, αλλά και σε άλλα αντίστοιχα κέντρα, βρισκόμενα κατά κανόνα στην ελληνική μεθόριοi:
Απουσία διαδικασιών διερεύνησης και εντοπισμού προσώπων που χρήζουν διεθνούς προστασίας ή/και ειδικής μέριμνας, αποφάσεις απέλασης εκδιδόμενες συλλήβδην και αδιακρίτως για το σύνολο των νεοεισερχομένων, απουσία στοιχειωδών εγγυήσεων για την ακρόαση και την καταγραφή των ως άνω προσώπων, παράνομες αποφάσεις απέλασης και κράτησης, απαράδεκτες συνθήκες κράτησης που συχνά συνιστούν απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση, στέρηση ενημέρωσης, επικοινωνίας και συνακόλουθα αδυναμία άσκησης οποιουδήποτε διοικητικού ή ένδικου μέσου ή βοηθήματος για την προάσπιση στοιχειωδών δικαιωμάτων των κρατουμένων, χαρακτηρίζουν την κατάσταση.
Ειδικότερα, σε εξαιρετικά πρόσφατες Εκθέσεις της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπουii και της Ομάδας Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και των Μεταναστών (Αθήνα) και της Επιτροπής Αλληλεγγύης στους Πρόσφυγες (Χίος), η κατάσταση στο Κέντρο Κράτησης Βέννας καταγράφεται ως κατάσταση «που θίγει κατάφωρα τα θεμελιώδη συστατικά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και δεν είναι δεκτική βελτίωσης». «Αστυνομικοί και κρατούμενοι δηλώνουν ότι ο χώρος είναι φοβερά βρώμικος, γεμάτος ποντίκια και κατσαρίδες και το καλοκαίρι φίδια. […] Διαπιστώσαμε πλήρη απουσία θέρμανσης. Οι συνθήκες κράτησης, ο φωτισμός και ο αερισμός παραπέμπουν με μεσαιωνικού τύπου μπουντρούμια και οι συνθήκες υγιεινής είναι ανύπαρκτες σε βαθμό που να κινδυνεύει σοβαρά η σωματική και πνευματική υγεία των κρατουμένων και των εργαζομένων. Το αποπνικτικό της ατμόσφαιρας επιτείνεται και από το γεγονός ότι οι κρατούμενοι καίνε συνέχεια χαρτιά για να ζεσταθούν»iii. «Οι συνθήκες υγιεινής είναι απαράδεκτες. Επικρατεί βρώμα τόσο στις τουαλέτες και ντουζέριες όσο και στους θαλάμους διαμονής […ο προαυλισμός] δεν γίνεται καθημερινά, αλλά κάθε 3 με 4 ημέρες [… η πρόσβαση σε τηλέφωνο] Είναι δυνατή μόνο κατά τη διάρκεια του προαυλισμού τους […] Ανεπαρκής ιατρική μέριμνα […] Δεν υπάρχουν επίσημοι μεταφραστές/διερμηνείς […]» Στο Κέντρο κρατούνται υπό απέλαση αλλοδαποί, αλλοδαποί των οποίων η απέλαση είναι ανέφικτη, καθώς και αιτούντες άσυλο. «Κρατούνται δε ανήλικοι μαζί με ενηλίκους […]»iv.
Τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στις 3 Φεβρουαρίου στο Κέντρο Κράτησης Βέννας συνδέονται αναμφίβολα με την ως άνω επικρατούσα κατάσταση, έναντι της οποίας εξεγέρθηκαν κατά τα φαινόμενα οι κρατούμενοι του Κέντρου. Σημειωτέον ότι, αντίστοιχες αντιδράσεις κρατουμένων οδήγησαν πρόσφατα (Οκτώβριος 2009) στο κλείσιμο του Κέντρου Κράτησης Παγανής Λέσβου (Ειδικός Χώρος Παραμονής Αλλοδαπών / ΕΧΠΑ), στο οποίο οι επικρατούσες συνθήκες χαρακτηρίστηκαν και από τον αρμόδιο υφυπουργό Προστασίας του Πολίτη κ. Βούγια ως «κόλαση του Δάντη»v.
Η περίπτωση, ωστόσο, του Κέντρου Κράτησης Βέννας – το οποίο σημειωτέον δεν συνιστά τυπικά ΕΧΠΑ, δεδομένου του ότι δεν λειτουργεί στο πλαίσιο του άρθρου 81 του ν. 3536/2005, που προβλέπει την ίδρυση και λειτουργία τους – πέραν των ήδη καταγραφεισών και απαράδεκτων συνθηκών κράτησης που επαναφέρει στο προσκήνιο, θέτει εκ νέου το σοβαρότατο ζήτημα της στέρησης του κρατουμένου από οποιαδήποτε ενημέρωση και επικοινωνία, καθώς και από οποιαδήποτε πρόσβαση σε νομικό συμπαραστάτη και, κατά συνέπεια, σε αποτελεσματική προστασία έναντι τόσο των διαδικασιών απέλασης και κράτησής του, όσο και σε ενδεχόμενη συνδρομή του σε περίπτωση υποβολής αιτήματος ασύλου. Συνακόλουθα, δεν τηρούνται στοιχειώδεις εγγυήσεις για την άσκηση, έστω υποτυπωδώς, βασικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, κατά παράβαση του διεθνούς, κοινοτικού και εθνικού δικαίου, με διακύβευμα τη ζωή και την ελευθερία προσώπων (άρθρ. 3, 5, 13 ΕΣΔΑ, άρθρ. 7, 15α ΔΣΑΠΔ, άρθρ. 3 UN CAT, άρθρ. 33 της Σύμβασης της Γενεύης «Για το καθεστώς προσφύγων»). Δεν πληρούνται δε ούτε οι ελάχιστες εγγυήσεις που τίθενται από την Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου (2008/115/ΕΚ, 16.12.2008), «Σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών» ως προς τη διασφάλιση ένδικων μέσων για την απόφαση απομάκρυνσης αλλοδαπού (άρθρ. 13), αποτελεσματικής προστασία έναντι της κράτησής του (άρθρ. 15) καθώς και νομικής συνδρομής (άρθρ. 13 παρ. 3). Πολλώ δε μάλλον, δεν τηρούνται οι «Ελάχιστες προϋποθέσεις για την υποδοχή αιτούντων άσυλο από τα κράτη μέλη» (Οδηγία ΕΚ/9/2003, 27.1.2003), ούτε βέβαια οι «Ελάχιστες προδιαγραφές για τις διαδικασίες με τις οποίες τα κράτη μέλη αναγνωρίζουν ή ανακαλούν την ιδιότητα του πρόσφυγα» (Οδηγία ΕΚ/85/2005, 1.12.2005).
Η Ελλάδα έχει καταδικαστεί και πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΑΔ) για παραβίαση των άρθρων 3 (απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση / βασανιστήρια) και 5, παρ. 1 και 4 (παράνομη κράτηση αλλοδαπού ενόψει απέλασης / απουσία αποτελεσματικού ελέγχου νομιμότητας της κράτησης) σε βάρος κρατουμένων αιτούντων άσυλο σε κέντρα κράτησηςvi.
Οι τελευταίες νομοθετικές εξελίξεις στον τομέα της μετανάστευσης και του ασύλου, που έλαβαν χώρα το καλοκαίρι του 2009, επιδεινώνουν τη θέση των κρατουμένων αλλοδαπών και διευρύνουν επικίνδυνα το πεδίο παραβιάσεων σε βάρος των ήδη καταπατηθέντων δικαιωμάτων τους. Με την τροποποίηση του ν. 3386/2005 από τον ν. 3772/2009, παρατείνεται το ανώτατο διάστημα κράτησης αλλοδαπού ενόψει της απέλασής του από τρεις σε έξι μήνες, με δυνατότητα παράτασης του χρόνου κράτησης σε επιπλέον δώδεκα μήνες, χωρίς καμία εγγύηση αποτελεσματικού δικαστικού ελέγχου της νομιμότητας της κράτησης. Επιπλέον, η τροποποίηση του ΠΔ 90/2008 από το ΠΔ 81/2009 κατήργησε το βασικό δικαίωμα της διοικητικής προσφυγής επί απορριπτικής απόφασης ασύλου, αφήνοντας έκθετους αιτούντες άσυλο έναντι άμεσης επαναπροώθησης και απέλασής τους.
Οι σημερινές δηλώσεις του Επιτρόπου για τα Δικαιώματα των Ανθρώπου, Thomas Hammarberg, αποτυπώνουν την επικρατούσα κατάσταση: «Ένα σύστημα απάνθρωπο και μη αποτελεσματικό, ένα σύστημα που έχει καταρρεύσει από το 2008 «υποδέχεται» τα εξαθλιωμένα καραβάνια των μεταναστών που ψάχνουν καλύτερη τύχη στην Ελλάδα»vii.
Η εξέλιξη της εξέγερσης στη Βέννα είναι ενδεικτική των ως άνω παραβιάσεων. Σαράντα δύο άτομα, που αντιμετωπίζουν τις άθλιες και εξευτελιστικές συνθήκες κράτησης στη Βέννα, δικάστηκαν από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Ροδόπης χωρίς τη δυνατότητα σε επικοινωνία και εκπροσώπηση από δικηγόρο και χωρίς προσήκουσα διερμηνεία. Τα άτομα αυτά, προερχόμενα από χώρες όπως το Ιράκ, Αφγανιστάν, Πακιστάν και Μπαγκλαντές, καταδικάστηκαν σε ποινές τεσσάρων και οκτώ μηνών για τα αδικήματα της απείθειας ή/και της πρόκλησης φθορών, και στην παρεπόμενη ποινή της δικαστικής απέλασης, χωρίς να λάβουν ενημέρωση και να μπορέσουν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους της αναίρεσης ή της έφεσης, αντίστοιχα. Ως συνέπεια αυτής της ως άνω απόφασης απειλούνται με επιστροφή στις χώρες προέλευσής τους, άνθρωποι οι οποίοι αντιμετωπίζουν διώξεις και βασανιστήρια στις χώρες καταγωγής τους, συνεπεία των οποίων αναζήτησαν καταφύγιο στις χώρες της Ευρώπης και την πατρίδα μας.
Μέχρι και σήμερα είναι ζητούμενο η επικοινωνία τους με δικηγόρο. Η πρόσβαση δε στο χώρο κράτησης μελών οργανώσεων, που κινητοποιήθηκαν μετά τη διεξαγωγή της δίκης και την εξ αυτού του λόγου κάποια δημοσιότητα για το γεγονός, δεν έχει καταστεί εφικτή.
Η συνέχιση δε της κράτησής τους σε αστυνομικούς χώρους κράτησης στερεί τη δυνατότητα επικοινωνίας τους με δικηγόρους και γενικά με τον έξω κόσμο, όπως επίσης και τη δυνατότητα άσκησης ενδίκων μέσων από τον τόπο της κράτησής τους.
Επειδή ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας συνιστά πρώτιστη υποχρέωση ενός κράτους.
Επειδή το δικαίωμα στην ενημέρωση και στην επικοινωνία του κρατουμένου, καθώς και το δικαίωμά του σε νομικό συμπαραστάτη τόσο για τον έλεγχο της νομιμότητας της κράτησης, όσο και για την άσκηση των ενδίκων μέσων και βοηθημάτων, διασφαλίζεται από το διεθνές, κοινοτικό και εθνικό δίκαιο.
Καταγγέλλουμε την κατάσταση που επικρατεί στο Κέντρο Κράτησης Βέννας, η οποία συνιστά παραβίαση στοιχειωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου και επισύρει τη διεθνή ευθύνη της Ελλάδας.
Καλούμε όλους τους αρμόδιους φορείς για τη διερεύνηση των καταγγελλομένων, την προστασία των προσώπων, θυμάτων των ως άνω παραβιάσεων, και την απόδοση ευθυνών.
Αθήνα, 11 Φεβρουαρίου 2010
Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα
Προσφύγων και Μεταναστών
http://omadadikigorwn.blogspot.com/
i European Parliament, Report from the LIBE Committee Delegation on the Visit to Greece (Samos and Athens), Brussels, 2 July 2007, PV\675423EN.doc, Commission of the European Communities v. Hellenic Republic, European Court of Justice 2007/C-72/06, 2007/C-96/26 και 2008/C-128/46. Greece out of the Spotlight: The Rights of Foreigners and Minorities are still a Grey Area, Amnesty International, October 2005/EUR25/016/2005. Έκθεση Ομάδας Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών & ProAsyl, Η αλήθεια μπορεί να είναι πικρή αλλά θα πρέπει να ειπωθεί. Η κατάσταση των προσφύγων στην περιοχή του Αιγαίου και οι πρακτικές του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος, Αθήνα, Νοέμβριος 2007. CPT – News Flash / Council of Europe, Anti-torture Committee visits Greece, 23-29/9/2008, διαθέσιμο στο: http://www.cpt.coe.int/documents/grc/2005-09-15-eng.htm. Commissioner of Human Rights of the Council of Europe, Report by Thomas Hammarberg following his visit to Greece on 8-10 December 2008, Issued reviewed: Human rights of asylum seekers, Strasbourg, 4 February 2009. Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για την κατάσταση των Κέντρων Κράτησης στην Περιοχή Έβρου Ροδόπης, 23-31/05/2007, 25-30/06/2007, διαθέσιμο στο: www.synigoros.gr.
ii Αναφορά της Ελληνικής Ένωσης του Ανθρώπου (ομάδα Θεσσαλονίκης) σχετικά με τους χώρους κράτησης μεταναστών χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα στην Ροδόπη και τον Έβρο, Θεσσαλονίκη 11.12.2009, διαθέσιμο στο http://www.hlhr.gr/index-el.htm.
iii Ό.π., σελ. 11.
iv Αναφορά της Ομάδας Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών (Αθήνα) και Επιτροπής Αλληλεγγύης στους Πρόσφυγες (Χίος), Επίσκεψη σε κέντρα κράτησης και σταθμούς φύλαξης προσφύγων και μεταναστών στην περιοχή του Έβρου (6/8/2009 έως 8/8/2009) – συνθήκες κράτησης προσφύγων και μεταναστών και νομική συνδρομή σε ομάδες προσφύγων που είχαν μεταχθεί εκεί κατά τις τελευταίες εβδομάδες από την περιφέρεια (νήσους Αιγαίου), 10.9.2009, σελ. 8-9.
v Δημοσιεύματα στην εφημερίδα Το Βήμα, Ελευθεροτυπία, 23.10.2009 & 24.10.2009.
vi ECHR, Dougoz v. Greece, application no. 40907/98, 06-03-2001. ECHR, S.D. v. Greece, application no. 53541/07, 11-06-2009. ECHR, Thabesh v. Greece, application no. 8256/07. 26-11-2009.
vii Δηλώσεις Hammarberg, διαθέσιμες στο http://www.enet.gr/?i=news.el.ellada&id=131032.
Καταγγελίες, 1
Δίκτυο για ν/σ ιθαγένειας και την διωξη των εξεγερμένων προσφύγων στη Βέννα
Η ανακοίνωση του προσχέδιου νόμου για την ιθαγένεια κατά τη συνάντηση Ραγκούση-Σαμαρά αποτελεί μια καταφανή υποχώρηση στη συντονισμένη εκστρατεία φόβου και τις ρατσιστικές κραυγές της ακροδεξιάς. Ακόμη μεγαλύτερος αριθμός παιδιών μεταναστών θα εξαιρεθούν από τις ρυθμίσεις, σαν να ευθύνονται εκείνα για το αβέβαιο καθεστώς παραμονής στο οποίο έχουν καταδικαστεί οι γονείς τους. Σαν να ευθύνονται οι μετανάστες γονείς για τις πολιτικές ομηρίας, προσωρινότητας και εκμετάλλευσης, για τις διαδικασίες που οδηγούν σε «απονομιμοποίηση» χιλιάδες μετανάστες που επί δεκαετίες ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα.
Από την άλλη πλευρά, η αύξηση των χρονικών προϋποθέσεων, οι αμφίβολες διαδικασίες πιστοποίησης της γνώσης του «ελληνικού πολιτισμού και ιστορίας» και οι φαιδρές ρυθμίσεις για τις συστατικές επιστολές από έλληνες πολίτες, συνοδεύουν την απροκάλυπτη απαίτηση νομιμοφροσύνης και υποταγής των μεταναστών που επιθυμούν να πολιτογραφηθούν, αποκλείοντας καταδικασθέντες για τα «αδικήματα» της διεκδίκησης (αντίσταση κατά της αρχής, απείθεια) και της αλληλεγγύης («έγκλημα φιλοξενίας»).
Ωστόσο, αν η υποχώρηση στο ζήτημα της ιθαγένειας έρχεται να επιβεβαιώσει την κινδυνολογία για τη «μεταναστευτική απειλή» και τη «νόθευση του έθνους», η καταστολή της εξέγερσης των προσφύγων στο κέντρο κράτησης της Βέννας στην Κομοτηνή αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση εφαρμογής του δόγματος μηδενικής ανοχής. Η ποινική δίωξη και η απόφαση δικαστικής απέλασης δεκάδων αγωνιζόμενων προσφύγων επιδιώκουν να στείλουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα, ότι όποιος και όποια σηκώνει κεφάλι στις άθλιες συνθήκες κράτησης, όποιος αγωνίζεται για τα στοιχειώδη δικαιώματά του και ενάντια στην αθλιότητα των σύγχρονων στρατοπέδων συγκέντρωσης θα είναι αντιμέτωπος με εκδικητικές διώξεις και την απέλαση με συνοπτικές διαδικασίες. Αναμφίβολα, μέσα σε λίγους μήνες τα κροκοδείλια δάκρυα του υφυπουργού Προστασίας του Πολίτη για τους εξεγερμένους πρόσφυγες του κέντρου κράτησης της Λέσβου δίνουν τη θέση τους στην πολιτική των δακρυγόνων και του γκλομπ, των διώξεων και των απελάσεων.
Συνεχίζουμε αγωνιζόμαστε και να απαιτούμε:
Ιθαγένεια για όλα τα παιδιά – νομιμοποίηση όλων των μεταναστών και μεταναστριών.
Άσυλο στους πρόσφυγες – αντίσταση στον πόλεμο κατά τον προσφύγων στα σύνορα. Ανεπιθύμητοι οι κυνηγοί μεταναστών της Frontex.
Συμμετέχουμε στην διαδήλωση μεταναστευτικών, αντιρατσιστικών και κοινωνικών οργανώσεων με κεντρικό αίτημα την ιθαγένεια σε όλα τα παιδιά, το Σάββατο 20 Φεβρουαρίου. Συγκέντρωση-πορεία 15:00 Ομόνοια και συναυλία με συμμετοχή συγκροτημάτων «δεύτερης γενιάς’ μεταναστών στις 17:00 στο Σύνταγμα.
9/2/10 Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών
http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1130714
Εξέγερση μεταναστών στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Βέννας Ροδόπης
Την Τετάρτη 3 Φλεβάρη στο κέντρο κράτησης μεταναστών στη Βέννα οι εξαθλιωμένοι φυλακισμένοι μετανάστες εξεγέρθηκαν λόγω των απάνθρωπων συνθηκών κράτησης και του παρατεταμένου εγκλεισμού τους. Την προηγούμενη μέρα οι δεσμοφύλακες, για να εκτονώσουν την διαφαινόμενη ένταση, είχαν ζητήσει από την αστυνομία την μεταγωγή 30 κρατουμένων για να λυθεί προσωρινά το πρόβλημα του υπερσυνωστισμού. Παρόλα αυτά, οι μετανάστες εξεγείρονται, βάζουν φωτιά στα ρούχα και τα στρώματα τους. Η αστυνομία επεμβαίνει για να τους καταστείλει και προσαγάγει 42 άτομα ως πρωταίτιους.
Η Βέννα είναι ένας από τους οκτώ εν λειτουργία χώρους – αποθήκες κράτησης μεταναστών σε Ροδόπη και Έβρο. Τα κέντρα σαν τη Βέννα έχουν δημιουργηθεί στα πλαίσια της αντιμεταναστευτικής πολιτικής του κράτους, αφορώντας κανονικά καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Όλα τα κέντρα κράτησης λειτουργούν εκτός νομικού πλαισίου και ειδικά για την περίπτωση Βέννας δεν υπάρχει καν ιδρυτική πράξη που να ορίζει την λειτουργία της. Η Ροδόπη δεν συμπεριλαμβάνεται στη λίστα νομών για δημιουργία ΕΧΠΑ (Ειδικοί Χώροι Παραμονής Αλλοδαπών). Ακόμη και στο άρθρο 81 του ν. 3536/2005 που προβλέπει τη δημιουργία ΕΧΠΑ δεν καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις της λειτουργίας τους. Σύμφωνα με εκθέσεις δικηγόρων που έχουν επισκεφτεί το κέντρο οι συνθήκες υγιεινής είναι άθλιες, δεν υπάρχει ιατρικό προσωπικό και οι κρατούμενοι στοιβάζονται σε υπερπολλαπλάσιο αριθμό από αυτόν που το κέντρο έχει σχεδιαστεί για να φιλοξενεί. Δεν έχουν καμία επαφή με τον έξω κόσμο (δικηγόρους, συγγενείς,διερμηνείς,τοπική κοινωνία) και έχουν ελλειπή πληροφόρηση για τα δικαιώματά τους. Η συμπεριφορά των αρμοδίων είναι συνήθως απαξιωτική, συμβάλλοντας έτσι ακόμα περισσότερο στην προσβολή της αξιοπρέπειας των κρατουμένων.
Στην περίπτωση των 42 κατηγορουμένων για την πρόσφατη εξέγερση βλέπουμε την άμεση απάντηση του κράτους απέναντι σε ανθρώπους που αγωνίζονται για την αξιοπρέπεια και την ελευθερία τους. Οι μετανάστες παρουσιάζονται στον εισαγγελέα με τη διαδικασία του αυτόφωρου, κατηγορούμενοι για απόπειρα απόδρασης, στάση και φθορά δημόσιας περιουσίας. Με διαδικασίες εξπρές την Παρασκευή 5/2, χωρίς δικηγόρο και διερμηνέα, καταδικάζονται σε 4 και 6 μήνες φυλάκιση για απείθεια και διακεκριμένη φθορά και σε δικαστική απέλαση.
Οι μετανάστες ξεκινάνε από χώρες της Αφρικής και της Ανατολής, σε εμπόλεμη ως επί το πλείστον κατάσταση. Η Ελλάδα συχνά αποτελεί έναν ενδιάμεσο σταθμό για τη μετάβασή τους σε χώρες της Ευρώπης, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Μέχρι να “φτάσουν” στα προαναφερθέντα κέντρα (στρατόπεδα) κράτησης έχουν περάσει τα σύνορα, είτε από ξηράς είτε από θαλάσσης. Στη διαδρομή αυτή τους έχουν “βοηθήσει” έμποροι με αντάλλαγμα χιλιάδες ευρώ. Πρόσφατα, μια αποτυχημένη απόπειρα ξέβρασε σε Αλεξανδρούπολη και Φανάρι 22 πτώματα.
Η πολιτική του εξευτελισμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, του βασανισμού και της καταστολής υλοποιείται από το ελληνικό κράτος σε πλήρη εναρμόνιση με τις επιταγές της θωράκισης της Ευρώπης φρούριο. Το κράτος αποβάλλει για ακόμη μια φορά το προσωπείο του παραβαίνοντας το ίδιο τους νόμους που με σαφήνεια ή οχι θεσπίζει για την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας. Φυσικά δεν περιμένουμε από κανένα νομικό πλαίσιο να ορίσει το τι σημαίνει αξιοπρέπεια και υπό ποιους όρους αυτή παραβιάζεται. Θεωρούμε ότι το δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση, στην αξιοπρέπεια και στην ελευθερία επιλογής του πού θα ζήσει κάποιος είναι αδιαπραγμάτευτο.
- Απαιτούμε την άμεση κατάργηση των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Κανένας άνθρωπος δεν είναι λαθραίος.
- Άμεση απελευθέρωση όλων των κρατούμενων μεταναστών.
- Αθώωση των 42 κατηγορουμένων για την εξέγερση στη Βέννα την 3η Φλεβάρη.
- Ο αγώνας για ζωή, αξιοπρέπεια και ελευθερία δεν είναι παράνομος, είναι δίκαιος.
Καλούμε σε συνέλευση αύριο Πέμπτη 11/02 και ώρα 19.00 στο αμφιθέατρο προκάτ στο πολυτεχνείο Ξάνθης
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΣΕ ΡΟΔΟΠΗ & ΕΒΡΟ
Μαρτυρίες από την Βέννα, 1
Συνέντευξη με ψυχολόγο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που δουλεύει στα κέντρα κράτησης Βέννα και Φυλάκιο
Η Αγγέλα Μπολέτση, δουλεύει ως ψυχολόγος στο πρόγραμμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) προσφέροντας ψυχοκοινωνική στήριξη σε μετανάστες «χωρίς έγγραφα» στα κέντρα κράτησης της Βέννας και του Φυλακίου από το τέλος Αυγούστου 2009.
Σε αυτή τη συνέντευξη μοιράζεται μαζί μας την εμπειρία από τη δουλειά της στα κέντρα κράτησης.
Ποιός είναι ο στόχος του προγράμματος των ΓΧΣ στα κέντρα κράτησης;
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ψυχoκοινωνικής στήριξης. Επικεντρώνεται στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη ψυχολογικής στήριξης στα κέντρα κράτησης για τους μετανάστες «χωρίς έγγραφα». Ο κύριος στόχος της δουλειάς μας είναι να προσφέρουμε ψυχολογική υποστήριξη μέσω ατομικών και ομαδικών συνεδριών. Μέσω εκπαιδευτικών συνεδριών συζητάμε θέματα που έχουν να κάνουν με τον ξεριζωμό αυτών των ανθρώπων, με τις δυσκολίες και τα ακραία προβλήματα που έχουν αντιμετωπίσει στις χώρες τους και στη διάρκεια του ταξιδιού τους. Πραγματοποιούμε επίσης ενημερώσεις και εκπαιδευτικές συναντήσεις με τους ανθρώπους που δουλεύουν στα κέντρα κράτησης. Στη Βόρεια Ελλάδα, δουλεύουμε σε δύο κέντρα κράτησης, στο κέντρο κράτησης της Βέννας στη Ροδόπη και στο κέντρο κράτησης του Φυλακίου στον Έβρο.
Ποιά ήταν η πρώτη σας εντύπωση από τα κέντρα κράτησης;
Δεν είχα ξαναδουλέψει σε κέντρο κράτησης. Έτσι η πρώτη φορά που επισκέφτηκα το κέντρο κράτησης της Βέννας ήταν σοκαριστική. Ήταν σοκαριστικό να βλέπεις τις συνθήκες διαβίωσης εκεί. Πραγματικά δεν περίμενα να δώ κάτι τέτοιο. Αυτό που είδα ήταν στην πραγματικότητα μια φυλακή. Η πρώτη εντύπωση ήταν πραγματικά πολύ έντονη. Το μέρος αυτό θα μπορούσα να το αποκαλέσω, «σκουπιδοντενεκέ», ένας «σκουπιδοντενεκές» γεμάτος με ό, τι αποφεύγουμε να δούμε στην καθημερινή μας ζωή, με ό, τι δεν τολμούμε να κοιτάξουμε γιατί μας τρομάζει, γιατί δε θέλουμε να το δούμε. Ήταν σαν να σήκωσα το «καπάκι» και να κοίταξα μέσα.
Ποιες είναι οι συνθήκες διαβίωσης στα δυο κέντρα κράτησης;
Οι συνθήκες διαβίωσης γενικά είναι απαράδεκτες, υπάρχουν πολλές και διαφορετικές ανάγκες. Και στα δυο κέντρα κράτησης υπάρχουν έξι κελιά, στο κάθε ένα 30 έως 60 άνθρωποι. Στη Βέννα ο μέσος αριθμός των μεταναστών που κρατούνται είναι 230 με 300. Το μέρος αυτό ήταν μια παλιά σιταποθήκη και οι συνθήκες υγιεινής είναι πολύ άσχημες. Στο Φυλάκιο οι συνθήκες διαβίωσης είναι ελάχιστα καλύτερες, καθώς το κτίριο είναι πιο καινούριο, αλλά συχνά ο αριθμός των ανθρώπων που κρατούνται είναι μεγαλύτερος από τη Βέννα. Και στα δύο κέντρα κράτησης το φαγητό δεν είναι αρκετό και συχνά είναι κακής ποιότητας. Οι άνθρωποι που κρατούνται σε αυτά τα κέντρα έχουν ανάγκη από ρούχα, είδη υγιεινής, κουβέρτες.
Έχουμε συναντήσει ανθρώπους που ήταν έγκλειστοι για περισσότερους από 3 μήνες. Θυμάμαι κάποιον που βρισκόταν στο κέντρο κράτησης της Βέννας 4 μήνες και 10 μέρες. Η πρόσβασή τους στον προαύλιο χώρο είναι περιορισμένη. Στη Βέννα προαυλίζονται κάθε τρεις μέρες για δύο ώρες περίπου. Στο Φυλάκιο βγαίνουν στο προαύλιο κάθε μέρα αλλά για πολύ λίγο, 5 με 10 λέπτά. Βλέπουμε πολλούς ανθρώπους που είναι απελπισμένοι, δε τους ακούει κανείς, το μόνο που σκέφτονται είναι πότε θα απελευθερωθούν, πότε θα φύγουν από εκεί.
Ποια είναι η ψυχολογική κατάσταση των μεταναστών που κρατούνται;
Όταν επισκεπτόμαστε τα κέντρα κράτησης, συνήθως περνάμε χρόνο μπροστά από τα κελιά και μιλάμε με τους ανθρώπους. Προσπαθούμε να αναγνωρίσουμε τις πιο ευάλωτες περιπτώσεις που χρειάζονται τη βοήθειά μας. Υπάρχουν μεταξύ τους άνθρωποι που βρίσκονται σε πολύ δύσκολη κατάσταση, που υποφέρουν έντονα από όλα αυτά στα οποία έχουν υποβληθεί. Υπάρχουν πολλοί που αντιμετωπίζουν ψυχοσωματικά προβλήματα, διαταραχές στον ύπνο τους, μειωμένη όρεξη, και άλλα. Πολλά από τα προβλήματα αυτά σχετίζονται με εμπειρίες που είχαν στις χώρες καταγωγής τους, όπως η απώλεια αγαπημένων προσώπων ή το να είναι έχουν πέσει οι ίδιοι θύματα βίας ή βασανισμού. Χωρίς αμφιβολία η κατάστασή τους επιβαρύνεται από το γεγονός ότι βρίσκονται έγκλειστοι και μάλιστα σε ένας μέρος με τόσο κακές συνθήκες διαβίωσης.
Αυτό που με εντυπωσίασε από την αρχή είναι η στάση του σώματος αυτών των ανθρώπων. Ο φόβος, όλες οι εμπειρίες τους έχεις την αίσθηση πως είναι εντυπωμένα στο σώμα τους, σώματα σφιγμένα, ‘κλειστά’, σα να απειλούνται, με δυσκολία μπορούν να εμπιστευτούν, με το παραμικρό ερέθισμα αντιδρούν έντονα και είναι διαρκώς σε εγρήγορση.
Εσείς πώς διαχειρίζεστε όλα αυτά τα συναισθήματα;
Είχα την ευκαιρία να ακούσω ιστορίες, καταστάσεις που δε γνώριζα ή δεν είχα ποτέ αντικρύσει από τόσο κοντά, ώστε να πιστέψω ότι είναι αληθινά και όχι απλά μια εικόνα στην τηλεόραση ή ένα κείμενο, ένα άρθρο. Άνθρωποι τους οποίους πριν γνωρίσω από κοντά θεωρούσα θύματα και τώρα διαπιστώνω κάθε μέρα ότι είναι άνθρωποι που επιβίωσαν, που επιβιώνουν, που κάθε φορά που χρησιμοποιώ τη λέξη φόβος φαίνεται να τους ενοχλεί. Υπάρχουν φορές που οι ιστορίες αυτών των ανθρώπων με επηρεάζουν πολύ. Δεν μπορώ εύκολα να γυρίσω σπίτι και να ξεχάσω τι έχω ακούσει. Από την άλλη πλευρά, το να ακούω αυτές τις ιστορίες μου δίνει δύναμη. Με εντυπωσιάζει το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται σε αυτές τις άσχημες συνθήκες και μας μιλάνε, ακόμα και για τις τραυματικές τους εμπειρίες, και ταυτόχρονα κάνουν σχέδια για το μέλλον και έχουν ελπίδα για μια καλύτερη ζωή. Αυτό είναι κάτι που θαυμάζω πολύ και σε αυτό επικεντρώνομαι για να αισθανθώ καλύτερα και να αντιμετωπίσω την κατάσταση.
Πείτε μας μια ιστορία που σας έκανε μεγάλη εντύπωση;
Θυμάμαι την περίπτωση ενός πατέρα που ήρθε με το γιο του στην Ελλάδα από το Ιράκ. Το παιδί του ήταν 19 χρονών, είχε νοητική στέρηση και ήταν επιληπτικός. Έκαναν το ταξίδι από το Ιράκ στην Ευρώπη σε αναζήτηση ιατρικής φροντίδας για το γιο. Στην αρχή αισθάνονταν πολύ ανασφαλείς για να μας μιλήσουν. Έβλεπα στα πρόσωπά τους ότι αναρωτιούνταν ποιοι είμαστε και σκέφτονταν ότι πιθανώς να τους κάναμε κακό. Δεν ήταν εύκολο για αυτούς να αποδεχτούν ότι ήμασταν εκεί για να τους ακούσουμε και ότι μπορούσαν να μοιραστούν μαζί μας τις ιστορίες και τους φόβους τους. Εντυπωσιάστηκα από τη σχέση μεταξύ πατέρα και γιου. Ήταν πολύ εξαρτημένοι ο ένας από τον άλλο. Όταν ο πατέρας αισθάνθηκε πιο άνετα μαζί μας, άρχισε να κλαίει και αμέσως άρχισε να κλαίει και ο γιος του παρόλο που δεν καταλάβαινε τί συνέβαινε. Ήταν πολύ δύσκολο για εμένα να χειριστώ αυτή τη στιγμή.
Μια ακόμη εικόνα που μου έρχεται στο μυαλό είναι από μία ζωγραφιά που έκανε ένας μετανάστης στο κέντρο κράτησης της Βέννας. Δείχνει το κτίριο και τις γραμμές του τρένου, που περνούν ακριβώς μπροστά του. Στη Βέννα, το κέντρο κράτησης βρίσκεται δίπλα στις γραμμές του τρένου. Παλιά εκεί υπήρχε σταθμός που τώρα πια δεν είναι ενεργός, η καινούρια αμαξοστοιχία περνά παράλληλα από τους θαλάμους του κέντρου αφήνοντας μία αίσθηση ειρωνείας. Είμαστε έξω καθισμένοι σε καρέκλες πάνω στα γρασίδια, ο Αbdir μας μιλά για την ιστορία του, για το ταξίδι μέχρι εδώ. Ακούμε τον ήχο του τρένου και χωρίς να μιλήσουμε ή να συνεννοηθούμε γυρίζουμε όλοι αυτόματα προς το τις γραμμές και επιστρέφουμε αφού το τρένο περάσει. Λίγα λεπτά χωρίς να μιλήσει κανείς μας. Νομίζω πως είπαμε περισσότερα χωρίς να χρειαστεί να μιλήσουμε.
Αναφορά προς την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες
Προς
Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες
ΑΝΑΦΟΡΑ
Αθήνα, 10 /9/2009
Θέμα : Επίσκεψη σε κέντρα κράτησης και σταθμούς φύλαξης προσφύγων και μεταναστών στην περιοχή του Έβρου (6/8/2009 έως 8/8/2009) – συνθήκες κράτησης προσφύγων και μεταναστών και νομική συνδρομή σε ομάδες προσφύγων που είχαν μεταχθεί εκεί κατά τις τελευταίες εβδομάδες από την περιφέρεια (νήσους Αιγαίου).
___________________________
Η Ελληνική Κυβέρνηση, αμέσως μετά τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2009, ανακοίνωσε την σκλήρυνση της στάσης της απέναντι σε πρόσφυγες και μετανάστες. Η απόφαση αυτή πραγματώθηκε σε θεσμικό επίπεδο με την τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου για τους πρόσφυγες και μετανάστες και σε πρακτικό επίπεδο με συστηματικές συλλήψεις και διώξεις μεταναστών και προσφύγων. Στο πλαίσιο αυτό τα ΜΜΕ ξεκίνησαν ουσιαστικά ένα «μπαράζ» ειδήσεων ανακηρύσσοντας το θέμα των μεταναστών και προσφύγων ως πρωταρχικό πρόβλημα για το οποίο πρέπει να εξευρεθεί άμεση λύση : «μηδενική λαθρομετανάστευση».
´Ολη η αναφορά: EVROS report
Αναφορά της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
Αναφορά της Ελληνικής ένωσης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ομάδα Θεσσαλονίκης) σχετικά με τους χώρους κράτησης μεταναστών χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα στην Ροδόπη και στον Έβρο