Τις συνθήκες κόλασης, που ζουν οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα, περιγράφει ο επίτροπος για τα ανθρώπινα δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης Τόμας Χάμαρμπεργκ, σε πολυσέλιδη γραπτή του παρέμβαση, που υποβλήθηκε χθες στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στο πλαίσιο του νέου δικαιώματος που έχει να παρεμβαίνει «ως τρίτος» στη διαδικασία εξέτασης υποθέσεων για τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο στις ευρωπαϊκές χώρες.
Υπογραμμίζει ότι, παρά τις συστάσεις του, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη προσχωρήσει στο πρωτόκολλο 4 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του… 1963 που, μεταξύ άλλων, απαγορεύει τις συλλογικές απελάσεις αλλοδαπών.
Γνωστοποιεί ότι, από τον Φεβρουάριο που ήλθε στην Ελλάδα, έχει καλέσει τις αρχές να προχωρήσουν άμεσα στις αναγκαίες νομοθετικές και διοικητικές αλλαγές στο σύστημα ασύλου για την προσαρμογή του προς τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προσφύγων και αιτούντων άσυλο.
Είναι ιδιαίτερα επικριτικός για την πολιτική ασύλου που ακολουθεί η χώρα, σημειώνοντας ότι από τις 15.928 αιτήσεις ασύλου που υποβλήθηκαν στην Ελλάδα το 2009, μόνο το 0,04% έγινε αποδεκτό ενώ η ιδιότητα του πρόσφυγα αναγνωρίσθηκε μόνο στο 0,06% των περιπτώσεων.
Επικαλούμενος στοιχεία που του προσκόμισαν η Ελληνική Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ο Ελληνας Συνήγορος του Πολίτη και το Γραφείο της UNHCR στην Ελλάδα, αναφέρεται σε περιπτώσεις όπου αστυνομικοί, επιφορτισμένοι με το έργο της υποδοχής αιτούντων άσυλο, είτε δεν παρέλαβαν τις αιτήσεις των ενδιαφερομένων είτε τις παρέλαβαν αλλά δεν τις… καταχώρισαν.
Αυτές και άλλες δυσλειτουργίες στον τομέα υποδοχής προσφύγων, τονίζει ο επίτροπος, λειτουργούν αντίθετα προς τις συμβάσεις προστασίας των δικαιωμάτων τους ενώ, πολλές φορές, θέτουν σε κίνδυνο την ίδια τη ζωή των αιτούντων άσυλο αλλά και των παιδιών τους. Τα δικαιώματά τους για κοινωνική και ιατρική βοήθεια προβλέπονται, όπως τονίζει, από τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη που έχει κυρώσει και η Ελλάδα.
Ομαδικές απελάσεις
Διαπιστώνει ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να εφαρμόζει την τακτική των ομαδικών απελάσεων προσφύγων και αιτούντων άσυλο και το 2009 και 2010, παρά το γεγονός ότι αυτό αντιστρατεύεται την ΕΣΔΑ.
Επισημαίνει δε ότι, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στην Ελλάδα, υπήρξε νέο κρούσμα βίαιης επαναπροώθησης 43 Κούρδων που έφθασαν στα Χανιά της Κρήτης στις 18 Ιουλίου 2009.
Τους καλοκαιρινούς μήνες του 2009, αναφέρει, πραγματοποιήθηκαν κι άλλες συλλογικές απελάσεις αιτούντων άσυλο, σε ομάδες των 30 έως και των 120 ατόμων, προς την Τουρκία, από τα σύνορα του Εβρου και από διάφορα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Επικαλούμενος μαρτυρίες δικηγόρων προσφύγων, υποστηρίζει ότι ανάλογες ομαδικές απελάσεις έγιναν τον Δεκέμβριο του 2009 και στο διάστημα Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2010.
Αναφέρει ακόμη ότι, στις 5 Φεβρουαρίου 2010, το Πλημμελειοδικείο της Ροδόπης καταδίκασε 42 πρόσφυγες από το Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές, με την κατηγορία της περιφρόνησης της Αρχής και υλικές ζημίες, και διέταξε την απέλασή τους, χωρίς να τους παρασχεθεί η δυνατότητα να επικοινωνήσουν με δικηγόρο ή να τους μεταφραστεί το κατηγορητήριο.
Απάνθρωπες συνθήκες
Επισκεπτόμενος, όπως αναφέρει, στις 8 Φεβρουαρίου 2010, την ευρύτερη περιοχή της Πάτρας βρήκε πάνω από 500 πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, από το Αφγανιστάν, τη Σομαλία, το Σουδάν, τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, να κοιμούνται στο ύπαιθρο, σε εγκαταλελειμμένα βαγόνια τρένων και κάτω από ελιές, χωρίς δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας και κοινωνικές παροχές.
Επικαλούμενος στοιχεία της Ελληνικής Ενωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ο επίτροπος εκφράζει την έντονη ανησυχία του για τα όσα συμβαίνουν σ’ ένα νέο κέντρο κράτησης, στη Βέννα της ΒΑ Ελλάδος.
Για κέντρο, σημειώνει, χρησιμοποιείται μία παλιά γεωργική αποθήκη, που έχει χωριστεί σε έξι διαμερίσματα, στο καθένα των οποίων υποχρεούνται να διαμένουν 15-25 άτομα, χωρίς ντους και w.c. και δίχως καμία γενικότερη μέριμνα καθαριότητας του χώρου. *
Του ΝΙΚΟΥ ΡΟΥΣΣΗ sisour@orange.fr